Barmhartigheid is de deugd die zich manifesteert in het hulp bieden aan mensen die in geestelijke of lichamelijke nood verkeren. Het is nauw verbonden met naastenliefde en rechtvaardigheid.

Misericordia
Het Nederlandse woord 'barmhartigheid' is een leenvertaling van het christelijk Latijnse misericordia, dat bestaat uit miser ('ellendig', 'arm') en cor ('hart'). Een synoniem is 'erbarmen' en 'ontferming', waarin eveneens het woord 'hart' zit. Barmhartige mensen worden in hun hart geraakt door andermans misère.

Liefde
Barmhartigheid is nauw verbonden met naastenliefde. Het leed dat een ander treft, wordt door een barmhartig persoon ervaren als iets dat hemzelf treft. Hij wil de nood zo snel mogelijk lenigen.

Onrechtvaardige structuren
Het lenigen van leed kan door snel en ad hoc in te grijpen, maar ook door te proberen onrechtvaardige structuren te veranderen. In dit laatste opzicht is barmhartigheid nauw verwant aan rechtvaardigheid.

Genade
'Rechtvaardigheid' kan ook een antoniem zijn van 'barmhartigheid'. In deze zin is barmhartigheid verwant aan genade. Zo wordt van God gezegd dat hij rechtvaardigheid maar ook barmhartig is. Het kwade wordt door Hem weliswaar bestraft, maar Hij is tegelijk vol erbarmen voor de zondaars. Hij schenkt vanuit zijn genadevolle wezen vergiffenis zonder dat de zondaar dat verdient. In de liturgie wordt deze goddelijke eigenschap vereerd in het Kyrie eleison ('Heer, ontferm u'), waarin Christus wordt aangeroepen als de verlosser uit de zonde.

Niet onverschillig
Barmhartigheid kan ook worden beschouwd als het tegenovergestelde van onverschilligheid. Een barmhartig persoon staat niet onverschillig tegenover het leed van anderen. Zij gaat er niet aan voorbij, integendeel: zij komt in actie om de misère van anderen te verhelpen of biedt hun troosten in hun miserabele situatie. In het Engels zeggen ze over een barmhartige persoon: 'she cares' (lett.: "ze heeft zorg voor"). In het Lucas-evangelie wordt deze zorgzaamheid gepresenteerd in Jezus' parabel van de Barmhartige Samaritaan (Lc 10, 25-29).

Diaconie
In de diaconie, de geïnstitutioneerde barmhartigheid van de Kerk, zetten gelovigen zich van oudsher in om mensen in nood te helpen. Zij worden daarbij gedreven door mededogen met de lijdenden en door liefde tot God. 

Werken van barmhartigheid
zie het uitgebreide artikel