Cyriacus is een vroegchristelijke martelaar en een heilige. Hij wordt ook wel Cyriacus van Rome genoemd, ter onderscheiding van de ongeveer zevenentwintig andere heiligen met dezelfde naam. Hij is een van de Veertien Heilige Helpers. De Katholieke Kerk gedenkt hem op 8 augustus.

Leven
Over het leven van Sint Cyriacus is weinig bekend. Wat over hem bekend is, is legendarisch. Hij zou rond het jaar 300 na Chr. diaken gewijd zijn. Hij zou vervolgens werkzaam zijn geweest als arts of als exorcist. Volgens de legende zou hij een van de dochters van keizer Diocletianus van krankzinnigheid hebben genezen. Hierop schonk de keizer hem een huis, waarin Cyriacus ook een kleine kapel zou hebben ingericht. Ondanks de christenvervolging onder keizer Diocletianus, werd Cyriacus gespaard vanwege het feit dat hij de dochter van de keizer genezen had. Onder de vervolgingen van keizer Maximianus werd Cyriacus alsnog gearresteerd. Hij werd met kokende olie overgoten en tenslotte onthoofd. Het huis dat hem geschonken was, werd geconfisceerd. Hij werd begraven aan de Via Ostia. In de loop van de eeuwen verspreidden zich zijn relieken over heel Europa.

Iconografie
Cyriacus wordt gerekend tot de Veertien Heilige Helpers . Hij wordt dikwijls afgebeeld als diakenmet een – overwonnen – duiveltje of een slang, ter herinnering aan de genezing van de dochter van Diocletianus. Soms heeft hij een zwaard in zijn hand of een boek.

Patronaat
Cyriacus is de patroon van de dwangarbeiders, van de wijnbouw, bij zware lichamelijke arbeid, tegen bekoringen en boze geesten, tegen bezetenheid en aanvechtingen op het sterfbed. In Nederland zijn twee Cyriacuskerken in het dorp Dalfsen. Ook de kerk van Hoorn is aan deze heilige gewijd.