Paus Johannes Paulus de Tweede (Latijn: Ioannes Paulus II; Pools: Jan Paweł II) wordt beschouwd als de 264ste Bisschop van Rome. Zijn pontificaat duurde van 1978 tot zijn dood in 2005. De in 1920 in Polen geboren paus werd in 2014 heiligverklaard. 

De 58-jarige kardinaal Karol Wojtyła werd tot paus gekozen op 16 oktober 1978, de derde dag van het tweede conclaaf van dat jaar. Hij nam de naam van zijn directe voorganger aan als eerbetoon aan hem. De aan hartfalen overleden Johannes Paulus I was slechts 33 dagen paus geweest.

Johannes Paulus II was de eerste niet-Italiaanse paus sinds Adrianus VI in de 16de eeuw, en ook de tweede langst dienende paus in de geschiedenis na Pius IX.

Hij was een van de meest bereisde wereldleiders in de geschiedenis. Tijdens zijn pontificaat had hij 129 landen bezocht, waaronder Nederland in 1985. Het internationale megaevenement van de Wereldjongerendagen werd door hem in het leven geroepen.

Tijdens zijn pontificaat werden de relaties van de Katholieke Kerk met de oosters-orthodoxe en de oud-oriëntaalse kerken aanzienlijk verbeterd. Het contact met het Patriarchaat van Moskou bleef echter slecht; dat kwam mede omdat Johannes Paulus II in 2002 het Latijnse aartsbisdom van Moskou oprichtte. De interreligieuze dialoog kwam onder zijn leiding in een stroomversnelling, vooral na de historische ontmoeting van religieuze leiders in Assisi in 1986. De katholieke relaties met het judaïsme en de islam werden geïntensiveerd. In 1986 bezocht Johannes Paulus II de grote synagoge van Rome. Daarmee was hij de eerste paus die een joods bedehuis betrad. Tijdens zijn bezoek aan Syrië in 2001 werd hij ontvangen in de Omajjadenmoskee in Damascus; daarmee was hij de eerste paus ooit die een islamitisch bedehuis betrad. .

Johannes Paulus II handhaafde de eerdere standpunten van de Katholieke Kerk over zaken als abortus, kunstmatige anticonceptie, euthanasie, de sacramentele wijding van vrouwen en de celibaatsplicht voor priesters van de Latijnse Kerk. Hoewel hij de hervormingen van het Tweede Vaticaans Concilie steunde, werd hij beschouwd als een conservatieve interpretator van Vaticanum II. In 1983 vaardigde hij een nieuwe kerkelijk wetboek uit: de Codex voor Canoniek Recht. In 1992 gaf hij opdracht tot publicatie van de Catechismus van de Katholieke Kerk.

De Poolse paus legde veel nadruk op het gezin als hoeksteen van de samenleving. Hij uitte felle kritiek op het consumentisme, hedonisme en het nastreven van rijkdom. Ook nam hij geen blad voor de mond als hij sprak over de verderfelijke invloed van de georganiseerde misdaad op de Italiaanse samenleving.

Als onderdeel van zijn speciale nadruk op de universele oproep tot heiligheid, verklaarde hij 1.344 katholieken zalig en canoniseerde hij er 483, meer dan het totaal van zijn voorgangers in de voorgaande vijf eeuwen.

Hij wordt beschouwd als een sterke factor bij de beëindiging van de communistische dictaturen in Oost-Europa. Onder hem breidde de Katholieke Kerk haar invloed in Afrika en Latijns-Amerika sterk uit en behield haar invloed in Europa en de rest van de wereld.

Johannes Paulus II werd op 132 mei 1981 neergeschoten op het Sint-Pietersplein door de Turk Mehmet Ali Agca, die onmiddellijk daarna werd overmeesterd. Volgens een begin maart 2006 gepubliceerd onderzoeksrapport van een Italiaanse parlementaire commissie was het bewind van de voormalige Sovjet-Unie verantwoordelijk voor de moordaanslag.  

Het proces voor de heiligverklaring van Johannes Paulus II begon al een maand na zijn dood op 2 april 2005, waarbij werd afgezien van de traditionele wachtperiode van vijf jaar. Op 19 december 2009 werd Johannes Paulus II eerbiedwaardig verklaard en op 1 mei 2011 werd hij zaligverklaard op basis van een aan zijn voorspraak voorgevallen wonder: de genezing van de Franse religieuze Marie Simon Pierre van de ziekte van Parkinson. Een tweede wonder werd goedgekeurd op 2 juli 2013 en twee dagen later bevestigd door paus Franciscus. Johannes Paulus II werd gecanoniseerd op 27 april 2014, samen met Johannes XXIII.

Terwijl de feestdagen van heiligen traditioneel worden gevierd op hun sterfdag, wordt die van Johannes Paulus II op 22 oktober gevierd: de verjaardag van zijn inauguratie als herder van de universele kerk. Het graf van Sint-Johannes Paulus II bevindt zich in het zijaltaar van Sint-Sebastiaan in de Vaticaanse Basiliek.

De heiligheid van Johannes Paulus II wordt door een aantal critici sterk betwijfeld omdat hij als paus niet voortvarend het seksueel misbruik van minderjaren door katholieke geestelijken zou hebben bestreden. Ook zou Wojtyła als aartsbisschop van Krakau kinderen niet voldoende hebben beschermd tegen enkele pedofiele priesters. Die beschuldigingen worden in kerkelijke kringen in Polen sterk in twijfel worden getrokken. Op 2 april 2023, de achttiende sterfdag van Sint-Johannes Paulus II, kwamen in heel Polen vele duizenden katholieken op de been om zijn reputatie te verdedigen.