French philosopher, anthropologist and sociologist Bruno Latour poses during a photo session Paris on February 3, 2021. JOEL SAGET / AFP

Parijs, 9 oktober 2022 - Bruno Latour, een van de grootste intellectuelen van deze tijd, is vandaag in Parijs overleden op 75-jarige leeftijd. Hij werd bekend met zijn antropologische studies van het bedrijven van wetenschap. 

Latours publicaties hadden grote impact in de filosofische wereld. De beroemdste was Nous n'avons jamais été modernes (‘Wij zijn nooit modern geweest’) uit 1991. In dit boek analyseert hij het moderne dualisme van natuur en maatschappij, om te concluderen dat dit onderscheid onhoudbaar is. In later werk pleit hij dan ook voor een ‘parlement der dingen’. 

Latours allereerste artikel was gewijd aan de literaire stijl van de katholieke schrijver Charles Péguy (1873-1914). Zelf beschreef Latour zich ook als een katholiek. In 2002 publiceerde hij zijn boek Jubiler - ou les tourments de la parole religieuse (‘Jubelen - of de kwellingen van de religieuze spraak’). Het gaat over een dubbel ongemak waarin hij gevangen zit: hij knarst zijn tanden als hij hoort wat er tijdens de heilige mis gezegd wordt; maar ook kookt hij van woede over de ongelovige haat of geamuseerde onverschilligheid van degenen die lachen om mensen die naar de kerk gaan. 

Latour hield zich het afgelopen decennium vooral bezig met de ecologische kwestie. In zijn boek Face à Gaïa (in het Nederlands vertaald als ‘Oog in oog met Gaia) uit 2015 reflecteert hij op wat hij noemt het Nieuwe Klimaatregime, gevolg van de zich voltrekkende ecologische mutatie, waarbij menselijke activiteiten en de natuurlijke wereld talloze onverwachte verbindingen met elkaar aangaan. 

Hij was ook geïnteresseerd in het debat waarin milieukwesties en geloof met elkaar worden vermengd. Zo verwelkomde hij Laudato si' (2015), de encycliek van paus Franciscus over de ‘zorg voor het gemeenschappelijk huis, als een “profetische vernieuwing”. Volgens Latour bracht eindelijk iemand verzoening tussen “de schreeuw van de aarde en van de armen”.