Hoe is het om als enig kind op te groeien met verstandelijk beperkte ouders? Schrijver Jolanda Doornbos maakte het mee. Ze vertelt over haar indringende jeugd in De verwondering.

Beide ouders van Jolanda Doornbos hadden een IQ van 70. Ze verwaarloosden hun dochter, het huis was altijd vies en rommelig. Als vriendinnetjes kwamen spelen, ging Jolanda zelf maar de wc schoonmaken. Haar ouders deden hun best om liefde te geven, maar het lukte ze niet. Al gauw groeide Jolanda mentaal en intellectueel boven haar ouders uit. 

De eerste acht jaar van haar leven kon Jolanda voor hulp terecht bij haar grootvader, die in het naastgelegen huis woonde. Hij was haar steun en toeverlaat, hij was een zielsverwant. Toen grootvader overleed - Jolanda was 8 - was stond ze er alleen voor. Ze leerde om zichzelf te redden, en moest al op zeer jonge leeftijd voor haar ouders gaan zorgen in plaats van andersom. 

De kerk en het geloof waren in die periode een houvast. ‘Als de dominee ‘s zondags bad voor de eenzamen, voelde ik me aangesproken’, vertelde Jolanda eerder in het Nederlands Dagblad. 'Toch wist ik: God ziet mij.' Op haar achttiende verliet ze het ouderlijk huis om in Zwolle te gaan studeren.

'Alles wat een kind wil, is een arm om zich heen'

Jolanda Doornbos

Inmiddels gaat het beter met Jolanda. Ze is gelukkig met haar man en kinderen. Ze schreef een boek over haar moeilijke jeugd, Beperkt volmaakt. Ook geeft ze lezingen over hoe we kinderen die in moeilijke gezinnen opgroeien kunnen helpen. 

‘Wat een kind wil is een arm om zich heen, iemand met wie hij of zij kan spreken over de zin van het leven, en over dingen waar hij of zij mee zit.’ Dat kan bijvoorbeeld een schaduwgezin zijn, een ander gezin in de buurt waar een kind toevlucht kan vinden. 

Haar vader is inmiddels overleden, maar Jolanda heeft een bijzondere band met haar moeder gekregen. Haar moeder is dementerend, maar daardoor is ze voor het eerst emotioneel bereikbaar. 

'Vroeger wist ze dat ze anders was dan anderen. Ze moest vechten om een masker op te houden, om niet door de mand te vallen. Ze sloot zich op in zichzelf. Nu is ze voor het eerst haar pure zelf.'

Kijk deze aflevering hier terug 

Niks missen van De verwondering?

Schrijf je dan in voor de KRO-NCRV inspiratienieuwsbrief

Annemiek Schrijver