De Byzantijnse orthodoxie bestaat uit een groot aantal oosterse kerken. De meeste zijn verbonden in een gemeenschap waarbinnen het patriarchaat van Constantinopel een scharnierfunctie heeft. Aangezien ‘Constantinopel’ deze wereldwijde gemeenschap bijeenhoudt, wordt zij ‘oecumenisch’ genoemd. ‘Oecumene’ betekent oorspronkelijk ‘de gehele beschaving’.
De betreffende gemeenschap bestaat uit veertien zogenoemde autocefale kerken. Het uit het Grieks afkomstige woord ‘autocefaal’ betekent letterlijk ‘met een eigen hoofd’; een autocefale kerk wordt door alle leden van de gemeenschap beschouwd als zelfstandig en is aan geen andere kerk verantwoording schuldig.
Naast het oecumenisch patriarchaat zijn er nog drie andere kerken die vanaf de oudheid behoren tot de zogeheten Pentarchie (de ‘oecumene’ bestond vóór het Grote Schisma van 1054 uit vijf patriarchaten). Vijf andere orthodoxe kerken hebben eveneens als primaat een patriarch, maar deze bisschoppen dragen deze titel slechts titulair.
Hieronder de lijst van de veertien autocefale kerken.
- Oecumenisch Patriarchaat
(primaat: Oecumenisch Patriarch) - Patriarchaat van Alexandrië en Heel Afrika
(primaat: Patriarch van Alexandrië en Heel Afrika) - Patriarchaat van Antiochië en het Hele Oosten
(primaat: Patriarch van Antiochië en het Hele Oosten) - Patriarchaat van Jeruzalem
(primaat: Patriarch van de Heilige Stad Jeruzalem en van het Hele Heilige Land, van Syrië, van Trans-Jordanië, van Kana in Galilea en van het Heilige Sion) - Kerk van Rusland
(primaat: Patriarch van Moskou en Heel Rusland) - Kerk van Servië
(primaat: Servisch Patriarch, Aartsbisschop van Pec, Metropoliet van Belgrado en Karlovci) - Kerk van Roemenië
(primaat: Patriarch van Heel Roemenië, Aartsbisschop van Boekarest, Metropoliet van Muntenië en Dobroedzja, Stadhouder van de troon van Caesarea Cappadociae) - Kerk van Bulgarije
(primaat: Patriarch van Heel Bulgarije en Metropoliet van Sofia) - Kerk van Georgië
(primaat: Katholikos-Patriarch van Heel Georgië, Aartsbisschop van Mtscheta-Tbilisi en Metropolitaan Bisschop van Pitsoenda en Soechoemi-Abchazië) - Kerk van Cyprus
(primaat: Aartsbisschop van Nea Justiniana en Heel Cyprus) - Kerk van Griekenland
(primaat: Aartsbisschop van Athene en Heel Griekenland) - Kerk van Polen
(primaat: Metropoliet van Warschau en Heel Polen) - Kerk van Albanië
(primaat: Aartsbisschop van Tirana en Durrës, Primaat van Albanië) - Kerk van de Tsjechische Landen en Slowakije
(primaat: Metropoliet van de Tsjechische Landen en Slowakije) - Kerk van Oekraïne (alleen erkend door Constantinopel, Alexandrië, Griekenland en Cyprus)
(primaat: Metropoliet van Kiev en heel Oekraïne)