Filet americain behoort tot de vleeswaren en bestaat uit gemalen rauw mager rundvlees. De exacte bereiding verschilt per regio. Maar waar komt filet americain nu echt vandaan? De naam klinkt Frans en Amerikaans tegelijkertijd, en in zowel België als Nederland lusten we hem rauw.

Komt filet americain uit Amerika?

Hoewel de naam anders doet vermoeden, komt filet americain van oorsprong niet uit Amerika. Amerikanen gruwelen namelijk al bij het idee van rauw vlees. Over de echte herkomst van deze rauwe delicatesse gaan echter verschillende verhalende de ronde.

Wat wel duidelijk is, is dat filet americain gebaseerd is op het Franse gerecht steak tartare. Dit gerecht bestaat uit vermalen rauw rundvlees dat gemend is met een rauw ei, ui, kappertjes en augurk. Maar deze bereiding lijkt niet op de filet die wij hier op ons broodje smeren. Dus hoe is die ontstaan?

Nederlandse trots

Eén verhaal is dat filet americain bedacht werd in het American Hotel op het Leidseplein in Amsterdam. Het gerecht zou geserveerd zijn aan de exotisch danseres en spion Mata Hari. Het zou in dit geval inderdaad vernoemd naar de plaats waar het uitgevonden is. Niet naar Amerika, maar naar het restaurant van het hotel: Café Americain.

Is België de bakermat van de filet americain?

Andere bronnen zeggen dat het rauwe vleesgerecht in 1926 is uitgevonden door de Belg Joseph Niels. De Brusselaar werkte in een restaurant en was de Franse steak tartare zat. Hij bedacht daarom een andere bereidingswijze en doopte dit om tot ‘filet americain’.

Het recept bestond uit rundvlees, zout, zwarte peper, worcestersaus, rauwe uitjes, kappertjes en saus americain: een saus op basis van mayonaise met tomatenpuree, ui, peterselie, en kappertjes. En werd geserveerd met friet.

Maar vanwaar de verwijzing naar Amerika? Volgens Niels’ kleindochter heeft filet americain zijn naam te danken aan de populariteit van de Amerikaanse cultuur in de jaren twintig. Door het gerecht een exotische naam te geven hoopte hij zijn klanten te prikkelen om het te bestellen. Dit recept lijkt echter niet op de filet americain die we hier op ons brood smeren.

Filetsaus

Wie in Nederland naar de ingrediënten van een bakje filet americain kijkt, ziet dat we onze eigen draai aan de rauwe delicatesse hebben geven. Deze variant bestaat uit rauw mager rundvlees, en wordt vermalen tot een soort vleesmousse. Vervolgens wordt er filetsaus aan toegevoegd. 

Deze filetsaus is een variatie op mayonaise, aangevuld met rijke mix van kruiden en specerijen. De filet americain-kruidmix bestaat uit paprikapoeder, uienpoeder, knoflookpoeder en mosterdzaad.

De kruiden in deze filetsaus zorgen ervoor dat de filet americain zijn kenmerkende oranje kleur krijgt. Ongeveer een derde van de rauwe delicatesse bestaat uit saus en is daarmee een belangrijk onderdeel van de Nederlandse filet americain.

Filet americain of américain préparé?

As je in België of Frankrijk filet americain bestelt, kom je waarschijnlijk voor een verrassing te staan. De bereide variant die wij als broodbeleg gebruiken, heet in België américain préparé of kortweg préparé. Bestel je bij onze zuiderburen filet americain? Dan krijg je iets wat wij als tartaar kennen.

Bij de Belgen is het een vleesmousse die geserveerd wordt met friet. In Nederland is het een vleessaus geworden die op elke straathoek of tankstation te verkrijgen is op een broodje.