13-05-2020
Het was een verontrustend bericht. In een nieuw kerkgebouw van de Russische krijgsmacht zou een afbeelding van Sovjet-dictator Jozef Stalin, de grote christenvervolger, komen. Dat leidde uiteraard tot ophef. Nu heeft ook metropoliet Hilarion, hoofd externe kerkelijke betrekkingen van het Patriarchaat Moskou, zich gevoegd bij de verbolgenen.

“Ik denk dat afbeeldingen van Stalin in geen enkele Russisch-orthodoxe kerk thuishoren, omdat Stalin een vervolger van de kerk was", zei Hilarion in interview in het tv-programma Rossiya 24. “Het bloed van miljoenen, waaronder dat van vele nieuwe martelaren en belijders van de Russische kerk, heeft hij op zijn geweten.”

Een enorme kerk is uit de grond gestampt bij gelegenheid van de 75ste verjaardag van de overwinning op Nazi-Duitsland en van de Russische annexatie van de Krim in 2014. Het kerkgebouw staat in een militair themapark in Koebinka, ongeveer 70 km ten westen van Moskou. Het godshuis zou speciale mozaïeken krijgen waar genoemde historische gebeurtenissen zouden worden verbeeld; afbeeldingen van zowel Stalin als president Vladimir Poetin zouden daarop te zien zijn.

Volgens metropoliet Hilarion is de nieuwe kerk noch een tentoonstellingszaal, noch een panorama van een grote veldslag. Het is een “plaats van aanbidding”. Elke artistieke decoratie moet aan dit godsdienstige doel beantwoorden, vindt de hoge ambtsdrager van de Russisch-Orthodoxe Kerk.

Hilarion gaf toe dat de betreffende kerk ook “een plaats van herdenking” is. Daarom zijn afbeeldingen van militaire acties wel mogelijk. Maar deze mogen volgens hem niet “gepolitiseerd” worden en zeker geen verdeeldheid zaaien. Maar bovenal is het uitgesloten dat in godshuizen kerkvervolgers worden verheerlijkt, aldus de metropoliet.

De eerste steen van de kerk werd in september 2018 gelegd door patriarch Kyrill en president Poetin. Het gebouw heeft een bijna 100 meter hoge gouden koepel en biedt plaats aan ongeveer 6.000 mensen. De kosten zouden 6 miljard roebel (circa 75 miljoen euro) bedragen.

Toen Poetin vernam dat hijzelf in het ontwerp van het grote mozaïek een plek had, zou hij volgens zijn woordvoerder hebben gegrijnsd en hebben gezegd: “Eens zullen dankbare toekomstige generaties onze verrichtingen waarderen, maar daarvoor is het nu nog te vroeg.” Vervolgens maakte hij ernstige bezwaren tegen het geplande mozaïek, met als gevolg dat dit werk niet wordt gerealiseerd.

De kerk in Kubinka had deze maand geopend moeten worden bij de herdenking van het einde van de ‘Grote Vaderlandse Oorlog’, zoals de Russen de Tweede Wereldoorlog aanduiden. Door de uitbraak van het coronavirus in Rusland kon de opening niet doorgaan.

Een nieuwe openingsdatum komt er volgens staatspersbureau TASS pas als de verspreiding van het virus onder controle is gebracht. Ook de grote militaire parade op het Rode Plein is als gevolg van de virusuitbraak verschoven.