Glitter en glamour

Als je het kinderen vraagt zullen ze zeggen dat je nooit te veel glitters kan hebben. Het liefst zouden ze zien dat de hele wereld glittert. Van groot tot klein, van rood tot geel. Je kunt het zo gek niet verzinnen of fabrikanten stoppen er glitter in. Feesten en partijen lijken sinds mensenheugenis onlosmakelijk verbonden met de glamour dit glitter heet. Maar is dit ook zo?

Glinsterende grotschilderingen

De glansrijke geschiedenis van glitter gaat terug tot 40.000 BC, waar holbewoners het gesteente ‘mica’ gebruikten om grotschilderingen te maken. In het oude Egypte werd naast mica ook goud of schellak gebruikt, dat gemaakt wordt van vermalen kevers. Later deed ook glas zijn intrede in de wondere wereld van glitters.

Dit was totdat de Amerikaan Henry Ruschman in 1934 een manier bedacht om van grote vellen materiaal minuscule stukjes te snijden. Zo ontstond de glittergekte die nu vele feestproducten zijn glinsterende glans geven. Maar wat is het glinsterende goedje precies dat zoveel producten doet shinen?

Hoe maak je glitter?

Glitter is eigenlijk niets meer dan (piep)kleine stukjes plastic, aluminium of een combinatie hiervan, met een laagje kleurstof. Deze materialen zijn niet zomaar gekozen, want door één van deze materialen te gebruiken ontstaat het glinsterende effect waar we allemaal zo dol op zijn.

De glitterdeeltjes worden gemaakt door ze met machines uit grote vellen te ponsen. Glitterfabrikanten kunnen hierdoor glitter in allerlei afmetingen, kleuren en vormpjes maken. Vierkante, driehoekige of cirkelvormige glitters, variërend van 5 millimeter groot tot microscopisch kleine deeltjes. Voornamelijk gemaakt van kunststoffen zoals PVC, PET en polyester.

Tegenwoordig bevat dan ook haast alles wat in de schappen ligt onder de naam glitter één of meerdere van deze kunststoffen. Want ook al zijn de deeltjes van andere materialen gemaakt, krijgen ze toch een plastic coating om de glitter er schitterend uit te laten zien.

Milieu-impact

Het mag er dan wel schitterend uit zien, maar het feit dat het minuscule stukjes plastic zijn is een stuk minder feestelijk. Deze microplastics krijg je onmogelijk weg, niet alleen van je gezicht of kleding, maar ook uit de omgeving waar ze terecht komen. De glitter op je gezicht of kleding was je er namelijk af onder de kraan, douche of in de wasmachine. Maar die glitters moeten ergens heen, en eindigen hierdoor in het riool. En dat riool is niet ontworpen op het verwijderen van microplastics. Want glitter lost niet op, maar hoopt zich langzaam op in het milieu. Hier blijft het honderden jaren onaangetast achter, met alle gevolgen van dien.

Plastic soep

Als microplastics eenmaal in de omgeving terechtkomen, is het haast onmogelijk om ze eruit te halen, aldus Jeroen Dagevos van de Plastic Soup Foundation. ‘Dieren zien (micro)plastics vaak voor voedsel aan, en vervolgens komen deze microplastics in onze voedselketen terecht.’ En uiteindelijk ook in dat stukje vis of vlees op je bord. Hoewel het exacte effect van microplastics op de gezondheid van de mens niet volledig bekend is, worden de zorgen wel steeds groter.

Is mica de oplossing?

Het mineraal mica, dat door holbewoners gebruikt werd om glinsterende grotschilderingen mee te maken bestaat echter niet uit plastic. Dus is dat dan de oplossing? Mica is één van de meest gebruikte grondstoffen in de cosmetica-industrie. Omdat mica een natuurlijk product is dat gewonnen wordt uit mineralen, is het erg geliefd bij natuurlijke cosmeticamerken, bijvoorbeeld als alternatief voor plastic glitter.

De mica die oogschaduw zijn glinster geeft, heeft echter ook een duistere kant. Natuurlijke mica wordt namelijk vaak gewonnen uit mijnen in landen waar de arbeidsomstandigheden niet bepaald glansrijk zijn. Zo bleek uit onderzoek van Terre des Hommes dat er tienduizenden kinderen ingezet worden om brokken mica stuk te slaan tot poeder voor de cosmetica, auto- en verfindustrie in mijnen in China en India. Maar hoe zit het dan met bio-glitters?

Bestaat er een glansrijkere toekomst?

Velen zouden het liefst zien dat de hele wereld glittert, maar de natuur is nou eenmaal niet opgewassen tegen de microplastics die glitter heten. ‘Als je glitter op je gezicht of huid gebruikt is het beter om dit er met een doekje eraf te halen en deze in de prullenbak te gooien’ aldus Barbro Melgert, onderzoeker microplastics. Met een stralend schoon geweten glitteren blijft lastig als je niet wilt bijdragen aan het plastic probleem. Gelukkig zijn bedrijven wel druk bezig om volledig biologisch afbreekbare alternatieven te ontwikkelen.