Rome, 27 oktober 2022 - Het werkdocument voor de voorbereiding van de continentale fase van de rooms-katholieke wereldsynode is vandaag in Rome gepresenteerd. Daarin zijn alle bijdragen van de gelovigen in alle bisdommen wereldwijd samengevat. Het document is getiteld ‘Vergroot de ruimte in uw tent’ (Jesaja 54, 2).
Het resultaat is een “getrouwe afspiegeling” van wat de nationale bisschoppenconferenties hadden aangeleverd, zei kardinaal Jean-Claude Hollerich S.J. vandaag bij de presentatie van het document. De aartsbisschop van Luxemburg is door de paus aangesteld als algemeen verslaglegger van de bisschoppensynode over synodaliteit.
De ervaring om voor het eerst echt mee te doen is volgens Hollerich door de gelovigen als positief ervaren. De nadruk in het werkdocument ligt op de breed gedeelde wens van de gelovigen naar een zo inclusief mogelijke kerk.
Bij de presentatie werd ook beklemtoond dat synodaliteit niet betekent dat de Katholieke Kerk wordt gedemocratiseerd. Het gaat erom, zo luidt het, dat alle gelovigen zich als leden van het volk Gods geroepen weten om door gebed en onderscheiding Gods wil te achterhalen en uit te voeren.
In het document wordt melding gemaakt van een groot aantal uitdagingen. Als een grote “open wond” noemt het werkdocument het seksueel kindermisbruik door geestelijken. De rol van vrouwen, hun grote inzet en hun gebrek aan participatie wordt bijna wereldwijd besproken. Ook gaat het over een soms als afstandelijk ervaren relatie tussen gelovigen en priesters, hoewel er geen sprake is van een antiklerikale houding. Opvallend daarbij is de klacht van velen over de lage kwaliteit van de homilie in de eucharistievieringen.
Het werkdocument is onderverdeeld in vier hoofdstukken. Het eerste, getiteld ‘De ervaring van het synodale proces’, biedt een overzicht van de beleefde synodaliteit wereldwijd en benoemt ook de moeilijkheden die zich voordoen. Het tweede deel (‘Luisteren naar de Schrift’) bevat een meditatie over het bijbelse beeld van de tent als “ruimte van gemeenschap”. Het derde deel (‘Naar een missionaire synodale kerk’) behandelt de kernbegrippen gemeenschap, participatie en missie, alsmede “creatieve spanningen” zoals luisteren, de medeverantwoordelijkheid van alle gedoopten voor de missie, “levende spiritualiteit” en liturgie. Het laatste hoofdstuk, ‘De volgende stappen’, beschrijft synodaliteit op de lange termijn als een “eeuwigdurende oproep tot persoonlijke bekering en kerkhervorming” en kijkt vooruit naar de continentale fase van synodale voorbereiding die nu aan de gang is.
De titel ‘Verruim uw tent’ slaat op de uitdaging erop uit te trekken en buiten het strikt kerkelijke milieu zoveel mogelijk mensen betrokken te laten zijn bij het Evangelie. “De synodale ervaring kan gelezen worden als een weg van erkenning voor hen die zich niet voldoende erkend voelen in de Kerk”, zo luidt het in het werkdocument. “Dat leert hoe zij haar evangelisatieopdracht kan vernieuwen in het licht van de tekenen des tijds, om de mensheid een manier van zijn en leven te blijven bieden waarin allen zich als protagonisten opgenomen kunnen voelen.”
“Onder degenen die vragen om een zinvollere dialoog en een meer gastvrije ruimte vinden we ook degenen die, om verschillende redenen, een spanning voelen tussen het behoren tot de Kerk en hun eigen liefdevolle relaties, zoals: hertrouwd gescheidenen, alleenstaande ouders, mensen die in een polygaam huwelijk leven, lgbtq-mensen, enz.”, staat er in nr. 39.
Voor de opstelling van het werkdocument waren ongeveer vijftig deskundigen uit de hele wereld twaalf dagen lang bijeengekomen voor overleg in Frascati, niet ver van Rome. Elk rapport dat vooraf was ingediend door bisschoppenconferenties, religieuze ordes en andere gemeenschappen, werd grondig bestudeerd door elk drie deskundigen, legde kardinaal Hollerich uit.
De input bestond grotendeels uit de syntheses van 112 van 114 nationale bisschoppenconferenties. Daarnaast stuurden de oosters-katholieke kerken, ordes en congregaties, de Vaticaanse autoriteiten en ongeveer 1.000 particuliere personen en groepen hun bijdragen naar het algemeen secretariaat van de Bisschoppensynode onder leiding van kardinaal Mario Grech in Rome.
Op basis van het werkdocument moeten de zeven continentale bisschoppenvergaderingen (Afrika, Oceanië, Azië, het Midden-Oosten, Europa, Latijns-Amerika en de VS/Canada) elk hun eigen document opstellen. Dat dient als leidraad voor de bijeenkomsten voor de diverse werelddelen. De Europese vergadering vindt plaats in februari 2023 in Praag, Tsjechië.
Het gehele proces wordt afgesloten met een algemene gewone assemblee van de Bisschoppensynode. Die vindt plaats in Vaticaanstad tijdens twee sessies: in oktober 2023 en in oktober 2024.